Nghi Thức Cúng Thí Thực Tại Nhà: Hướng Dẫn Chi Tiết

Theo quan niệm Phật giáo, những vong linh chết oan uổng, chết do tai nạn, chết yểu hoặc chưa được tái sinh vào một kiếp mới, lại không ai lo nhang khói hay cúng tế, sẽ phải chịu cảnh đói khổ, vất vưởng. Cúng thí thực, hiểu một cách đơn giản, chính là một pháp bố thí thông qua nghi thức thờ cúng, nhằm ban phát phẩm vật và sự an ủi cho các chúng sinh trong cõi vô hình. Trong bài viết này hãy cùng Phật Pháp Từ Tâm tìm hiểu về Nghi Thức Cúng Thí Thực Tại Nhà chi tiết nhất.

Nguồn gốc và ý nghĩa sâu xa của cúng thí thực

Trong giáo lý nhà Phật, những chúng sinh tạo nhiều ác nghiệp như sát sinh, trộm cắp, gây hại cho người khác khi mất đi sẽ không thể siêu thoát về cõi an lạc mà phải chịu đọa vào cõi địa ngục hoặc ngạ quỷ. Ở cõi ngạ quỷ, họ phải gánh chịu vô vàn khổ đau, đói rét triền miên và luôn khao khát được nhận cúng phẩm từ người thân nơi dương thế. Chính vì vậy, nghi thức cúng thí thực không chỉ mang ý nghĩa cứu khổ cho các vong linh đói khát mà còn là pháp tu hạnh bố thí cao quý của người hành trì, thể hiện lòng từ bi đối với mọi chúng sinh.

Vai trò của thần chú và oai lực Phật pháp trong nghi thức cúng thí

Việc cúng thí thực không chỉ đơn thuần là đặt thực phẩm và thức uống trên mâm lễ, mà còn đòi hỏi người hành trì phải nương vào oai lực của chư Phật, Bồ Tát và sức mạnh của chân ngôn (thần chú). Thức ăn và nước uống được gia trì bởi thần chú sẽ chuyển hóa từ hữu hạn thành vô hạn, từ ít thành nhiều, để các vong linh cô hồn được no đủ và mãn nguyện. Năng lượng từ bi và nguyện lực của người thực hiện cúng thí chính là chiếc cầu nối quan trọng giữa hai cõi âm – dương, giúp các vong linh nhận được sự ấm áp và an ủi.

Tâm thành và sự hoan hỷ – yếu tố then chốt của nghi thức cúng thí

Người thực hiện nghi thức cúng thí thực cần giữ tâm thanh tịnh, thành kính và hoan hỷ. Trong khi hành lễ, tâm ý phải hướng về các vong linh, tưởng niệm đến sự no đủ mà thức phẩm đang mang lại. Chỉ khi sự chân thành và lòng từ bi của người hành trì được trọn vẹn, các chúng sinh cõi âm mới có thể tiếp nhận và thọ hưởng một cách viên mãn.

Nghi thức cúng thí thực 

Lễ vật

• 1 đĩa muối gạo
• 12 chén nhỏ cháo trắng loãng hoặc 3 vắt cơm
• 12 cục đường thẻ
• Mía để nguyên vỏ, chặt thành từng khúc, 1 khúc tầm 15cm
• Bánh kẹo và tiền nhiều mệnh giá khác nhau
• Ngô luộc, khoai lang thuộc, sắn luộc và bỏng ngô
• 5 loại hoa quả ngũ sắc3 ly nước nhỏ, 2 ngọn nến nhỏ và 3 cây nhang

Nghi thức cúng thí thực cô hồn

1. Nguyện hương

(Quỳ hoặc đứng. Tùy duyên đọc phần dùng hương đốt hoặc hương tâm)

+ Trường hợp dùng hương nén, hương trầm…: [1]

Nguyện đem lòng thành kính Gửi theo đám mây hương Phảng phất khắp mười phương

+ Trường hợp dùng hương tâm: [2]

Nguyện ý thành, tâm kính Biến mãn khắp mười phương

(Tiếp. Chung cho các trường hợp)

Cúng dường ngôi Tam Bảo Thề trọn đời giữ đạo Theo tự tính làm lành Cùng pháp giới chúng sinh Cầu Phật từ gia hộ Tâm Bồ Đề kiên cố Chí tu đạo vững bền Xa biển khổ nguồn mê Chóng quay về bờ giác Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát Nam mô Hương Cúng Dường Bồ Tát Ma Ha Tát! (3 chuông)

2. Văn khấn

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay)

Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Chúng con kính bạch chư Phật, chư Bồ Tát, cùng chư Thánh Hiền Tăng chứng minh và gia hộ cho chúng con.

Đệ tử con tên là:… Pháp danh (nếu có):… ở tại địa chỉ:… (và hiện đang ở trọ tại…) là thành phần (nhân dân/Phật tử)

Hôm nay là ngày… tháng… năm… nhân duyên (gia đình; cơ quan; cửa hàng,…)… chúng con làm lễ (tên lễ)…, chúng con xin vâng theo lời Đức Phật dạy, thực hành tu tâm từ bi, hướng tới các vong linh khổ đói nơi cõi ngạ quỷ, nên chúng con sắm sửa vật thực lòng thành, xin hiến cúng đến cho các vong linh cô hồn ngạ quỷ, cũng là để cầu phước lành đến cho (gia đình; cơ quan; cửa hàng,..)… chúng con. Chúng con xin thỉnh mời chư Thiên, chư Thần Linh vân tập về nơi pháp hội ủng hộ cho pháp hội của chúng con.

Chúng con xin nương oai lực Tam Bảo, hạnh nguyện độ sinh, độ cho vong linh của chư Tăng chùa Ba Vàng, chúng con xin thỉnh mời các vong linh cô hồn ngạ quỷ không nơi nương tựa, không người cấp đỡ lang thang đói khổ, vong linh có duyên trong khu vực này, có duyên với khóa lễ này, được nương năng lực của Phật, Pháp, Tăng Tam Bảo mà vân tập về tại khóa lễ hiến cúng này, nghe kinh được giác ngộ và thọ tài ẩm thực hiến cúng của chúng con.

Trường hợp cúng dường hồi hướng tại khóa lễ cúng thí thực này: Chúng con cũng xin phát nguyện cúng dường số tịnh tài là… về chùa Ba Vàng, phường Quang Trung, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh để hồi hướng cho tất cả chư vị trong cõi tâm linh, mà chúng con đã mời về khóa lễ này.

(Tiếp)

Giờ này, chúng con xin thỉnh tất cả chư vị trong cõi tâm linh mà chúng con đã thỉnh mời được nương năng lực của Phật, Pháp, Tăng, Tam Bảo mà vân tập về tại khóa lễ này, nghe kinh được giác ngộ và thọ tài ẩm thực hiến cúng của chúng con. Chúng con nhất tâm mời thỉnh. (3 lần) Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 lễ)

3. Lễ Phật [3]

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay. Pháp khí: khánh, chuông)

Đại từ đại bi thương chúng sinh, Đại hỷ đại xả cứu hàm thức, Tướng đẹp sáng ngời dùng trang nghiêm. Chúng con chí tâm thành đảnh lễ. (1 chuông)

Chí tâm đảnh lễ: Tất cả chư Phật ba đời, tột hư không khắp pháp giới. (1 chuông. 1 lễ) Chí tâm đảnh lễ: Tất cả chính Pháp ba đời, tột hư không khắp pháp giới. (1 chuông. 1 lễ) Chí tâm đảnh lễ: Tất cả Tăng bậc Hiền Thánh ba đời, tột hư không khắp pháp giới. (3 chuông. 1 lễ)

4. Tán Pháp [4]

(Ngồi hoặc đứng. Khai chuông mõ)

Pháp Phật sâu mầu chẳng gì hơn, Trăm ngàn muôn kiếp khó được gặp. Nay con nghe thấy vâng gìn giữ, Nguyện hiểu nghĩa chân Đức Thế Tôn. Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (3 lần. 3 chuông)

5. Tụng Kinh [5]

(Ngồi hoặc đứng. Pháp khí: mõ, chuông)

Bài kinh (ấn vào tên bài): Kinh Cúng Linh

Bài kinh (ấn vào tên bài): Chuyện Tiểu Chủ Ngân Khố

6. Khai thị cho vong linh

(Chủ sám quỳ hoặc đứng đọc, đại chúng ngồi/đứng chắp tay hướng theo)

Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Chúng con xin được nương oai lực của Tam Bảo, nói cho các vong linh về ý nghĩa lời Đức Phật dạy trong hai bài kinh liên hệ với việc làm hôm nay của chúng con.

Kính thưa chư vị vong linh, nội dung bài kinh “Cúng Linh” mà chúng con đã đọc ở trên, Đức Phật dạy: người mất khi tái sinh làm vong linh ngạ quỷ, thì thọ nhận được thức ăn (đúng pháp không sát sinh) hiến cúng của con người.Và nội dung bài kinh “Chuyện tiểu chủ ngân khố” nói về ông tiểu chủ ngân khố, khi sống trên đời, vì có tiền của, ham hưởng dục lạc, làm nhiều việc ác, không tạo công đức bố thí, cúng dường. Sau khi chết, vì không có phúc phần dự trữ, nên ông bị đọa làm vong linh ngạ quỷ, phải chịu quả báo đói khát đau đớn. Vì khổ như vậy, nên ông thường đến bà con thân quyến, để mong được giúp đỡ. Nhưng do họ có tà kiến, họ cho rằng, sau khi con người chết đi, sẽ lại được sinh trở lại làm người, ở đâu đó trong chốn nhân gian này, nên họ chẳng để ý đến việc cứu giúp ông.

Nhân duyên ông có người con gái có đức tin, nghĩ rằng do hành nghiệp ác của ông, nên sau khi chết, ông có thể sinh làm vong linh ngạ quỷ, có thể phải chịu khổ, nên con gái ông đã sắm sửa đồ ăn, vật dụng cúng dường, đến cho các thầy tu ngoại đạo Bà La Môn, để mong các Bà La Môn, sau khi thọ nhận sự cúng dường, sẽ hồi hướng phúc báu đến cho ông, để ông được siêu sinh, được an lành hạnh phúc. Nghĩ như vậy, người con gái đã sắm sửa, đồ dùng vật thực, dâng cúng dường, các thầy tu ngoại đạo Bà La Môn và khấn mời ông đến đó, để nhận phần phúc, do các Bà La Môn hồi hướng. Nhưng do các thầy Bà La Môn, tu tà kiến, không sinh được công đức phước báu, để cứu các vong linh ngạ quỷ, nên khi các thầy Bà La Môn hồi hướng, ông chẳng nhận được gì. Sau đó ông đã được vua A Xà Thế, thiết lễ cúng dường tứ sự, cho Đức Phật và tập thể chư Tăng, tu tập trai giới phạm hạnh và hồi hướng phúc báu đó đến cho ông. Nhờ công đức tu hành cao quý của Đức Phật và chư Tăng, mà phúc báu đã phát sinh đến cho ông và ông đã thoát kiếp ngạ quỷ đói, được trở thành một vị thần đầy oai lực, được sống sung túc.

– Trường hợp đã bạch cúng dường: Vâng theo lời Đức Phật dạy, trong khóa lễ cúng thí thực này (gia đình, cơ quan, cửa hàng)… chúng con đã bạch phát nguyện cúng dường Tam Bảo, để hồi hướng cho tất cả các chúng trong cõi tâm linh được mời về khóa lễ cúng thí thực này. Thỉnh chư vị hoan hỷ thọ nhận, nương tựa Tam Bảo tu hành sớm thoát khổ.

(Tiếp)

Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 vái)

7. Phát Nguyện Bồ Đề

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay)

Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni, thỉnh các chúng trong cõi tâm linh cùng chúng con tùy hỷ công hạnh Bồ Đề:

“Phát tâm Bồ Đề Hộ trì Tam Bảo Chuyển tải Phật Pháp Rộng khắp thế gian”

Nguyện chư vị tinh tấn Bồ Đề, cầu Vô Thượng Đạo. (1 chuông. lễ 1 lễ/vái)

8. Cúng thực

a. Văn bạch (Chủ sám quỳ hoặc đứng, chắp tay)

Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Giờ này, chúng con xin tác lễ cúng dường vật thực. Trường hợp trên mâm cúng có thịt từ việc sát hại chúng sinh thì đọc: Nhân duyên các thành viên trong (gia đình; cơ quan, cửa hàng…)… chúng con, chưa hiểu Phật Pháp nên có sát hại chúng sinh để cúng lễ trong khóa lễ cúng thí thực này, chúng con xin bạch không dâng cúng các phần thịt chúng sinh đó. Chúng con xin bạch chỉ dâng cúng vật thực từ rau củ quả và vật thực từ tam tịnh nhục.

(Tiếp)

Thượng: Xin dâng lên cúng dường thập phương chư Phật chứng minh. Trung: Xin dâng lên cúng dường chư Bồ Tát, chư Thánh Hiền Tăng chứng minh. Hạ: Xin dâng cúng đến cho chư Thiên, chư Thần Linh. Sau: Xin hiến cúng cho tất cả các chúng vong linh mà chúng con đã thỉnh mời.

Nguyện cho các vong linh được nương sự bố thí trong khóa lễ cúng thí thực này của chúng con mà được thọ thực no đủ. Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 vái)

b. Tụng thần chú cúng thực [6]

(Ngồi hoặc đứng, chắp tay. Pháp khí: mõ, chuông)

Biến thực chân ngôn: Nam mô tát phạ đát tha nga đá phả rô chỉ để ám tam bạt ra tam bạt ra hồng. (3 lần. 1 chuông) Biến thủy chân ngôn: Nam mô tô rô bà ra đát tha nga đá ra đát điệt tha án tô rô tô rô, bát ra tô rô, bát ra tô rô sa bà ha. (3 lần. 1 chuông) Phổ cúng dường: Án nga nga nẵng tam bà phạ phiệt nhật ra hồng. (3 lần. 3 chuông)

Nguyện cho các vong linh Được thọ thực no đủ Nghe kinh giác ngộ Pháp Sinh lòng kính tín Phật Nương tựa nơi Tam Bảo Tu hành cầu thoát khổ Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 vái)

9. Phục nguyện

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay)

Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Chúng con nguyện đem công đức trong khóa lễ hiến cúng này công đức tạo lập được trong ngày hôm nay về Vô Thượng Bồ Đề và hồi hướng cho chư vị trong cõi tâm linh mà chúng con đã bạch thỉnh, nguyện cho tất cả chư vị được tăng phước, nương tựa Tam Bảo tu hành, sớm giác ngộ, xả bỏ oán kết và cùng kết duyên pháp lữ với chúng con để thực hành công hạnh Bồ Đề, đời đời kiếp kiếp luôn được trợ duyên cho nhau tu hành cho tới ngày thành Phật.

Và chúng con cũng xin hồi hướng cho hiện tại nguyện được (đọc mong cầu)…

Nam mô Chứng Minh Sư Bồ Tát Ma Ha Tát! Nam mô Thường Gia Hộ Bồ Tát Ma Ha Tát! Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 chuông. 1 lễ)

10. Hồi hướng

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay. Pháp khí: chuông, mõ, hoặc khánh)

Thí thực công đức có bao nhiêu, Con xin lấy đó hồi hướng về, Nguyện khắp pháp giới các chúng sinh Thảy đều thể nhập vô sinh nhẫn. (1 chuông) Nguyện tiêu ba chướng sạch phiền não, Nguyện được trí tuệ thật sáng ngời, Nguyện các tội chướng thảy tiêu trừ, Đời đời thường hành Bồ Tát đạo. (1 chuông) Nguyện đem công đức tu hành này, Chan rải mười phương khắp tất cả, Hết thảy chúng con cùng các loài, Đồng được lên ngôi Vô thượng giác. (3 chuông)

(Nếu cúng phóng sinh, thì khi xong phần hồi hướng này, sẽ chuyển sang tác lễ phóng sinh và thực hành hết lễ phóng sinh, sau đó mới bạch hạ lễ) Ấn vào tên bài: Bài cúng phóng sinh

11. Tam Tự Quy

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay. Pháp khí: khánh, chuông)

Tự quy y Phật, nguyện cho chúng sinh, hiểu thấu đạo lớn, phát tâm Vô Thượng. (1 chuông. 1 lễ) Tự quy y Pháp, nguyện cho chúng sinh, thâm nhập kinh tạng, trí tuệ như biển. (1 chuông. 1 lễ) Tự quy y Tăng, nguyện cho chúng sinh, quản lý đại chúng, hết thảy không ngại. (3 chuông. 1 lễ. Sau đó 1 hồi chuông kết lễ.)

12. Tri ân và tuỳ hỷ

(Quỳ hoặc đứng, chắp tay)

Chủ sám bạch: Chúng con xin tri ân Tam Bảo, tri ân Sư Phụ cùng đại Tăng, chúng con xin tri ân các bậc thiện tri thức đã giúp đỡ cho chúng con tu hành. Xin tùy hỷ hết thảy chư vị trong cõi tâm linh đã ủng hộ đàn tràng, đã về đây tu tập Phật Pháp. (1 lễ)

13. Bạch hạ lễ

(Nếu hạ lễ thì thực hành. Quỳ hoặc đứng, chắp tay)

Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! Giờ này khóa lễ của chúng con đã xong, chúng con xin hạ vật thực đã dâng cúng để chúng con xin thọ thực. Nam mô Phật Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni! (1 vái)

Lời Kết

Nghi thức cúng thí thực không chỉ đem lại lợi ích cho những vong linh còn đang chịu khổ trong cõi vô hình mà còn giúp người hành trì tích lũy công đức, hóa giải nghiệp chướng, nuôi dưỡng lòng từ bi và mở rộng tâm thức hướng đến sự giác ngộ giải thoát. Đây chính là một pháp tu đặc biệt cao quý, thể hiện trọn vẹn tinh thần “cứu khổ ban vui” của đạo Phật.