Nghi Thức Thực Hiện Lễ Cúng Bốc Mộ: Những Điều Cần Biết

Theo phong tục lâu đời của người Việt, lễ cải táng (hay còn gọi là cải cát, sang mộ, sang cát, bốc mộ) thường được thực hiện sau khi hung táng từ 3 đến 5 năm. Đây được xem là giai đoạn cuối cùng của tang lễ, mang ý nghĩa sâu sắc trong truyền thống tâm linh và phong tục tập quán.

Người Việt tin rằng, việc thực hiện lễ cải táng một cách trang trọng, đúng nghi thức sẽ giúp gia đình luôn gặp may mắn, sức khỏe dồi dào, công việc thuận lợi. Đặc biệt, tổ tiên, cha mẹ đã khuất cũng sẽ được an nghỉ, siêu thoát và bảo hộ cho con cháu. Để hiểu rõ hơn về nghi thức này, bài viết dưới đây của  Phật Pháp Từ Tâm sẽ cung cấp thông tin chi tiết về lễ cúng, văn khấn, cũng như những điều cần lưu ý khi thực hiện cải táng, bốc mộ.

Lễ cải táng là gì?

Lễ cải táng (hay còn gọi là cải mả, bốc mộ) là nghi thức đào lên quan tài cũ để thu gom hài cốt của người đã khuất, sau đó đặt vào tiểu quách nhỏ hơn và chôn cất tại một ngôi mộ mới được xây dựng vững chắc, đẹp đẽ hơn. Ngoài ra, lễ này còn được thực hiện khi gia đình mong muốn di dời mộ tổ tiên đến vị trí khác phù hợp hơn.

Việc cải táng không chỉ là nghi thức tâm linh mà còn thể hiện lòng hiếu thảo, sự tôn kính của con cháu đối với tổ tiên. Do đó, việc chuẩn bị lễ vật, thực hiện các nghi thức như lễ cúng, văn khấn phải được thực hiện đầy đủ, đúng cách và với sự thành tâm cao nhất.

Sắm lễ cải táng, sang cát bốc mộ

Tùy vào điều kiện kinh tế, gia đình có thể chuẩn bị lễ vật phù hợp, bao gồm:

• Mộ mới
• Quan, quách
• 1 vuông vải điều
• 20 tờ trang kim
• 50 lít nước Vang (ngũ vị)
• 50 lít nước sạch
• 2 lít rượu
• 10 khăn mặt mới
• 2 bàn chải to
• 1 bàn chải đánh răng
• 3 chậu to mới
• 50 kg củi
• bạt che gió, mưa, ánh sáng.

Ý nghĩa của lễ cải cát

Lễ cải cát, còn được gọi là lễ sang tiểu, sang cát, bốc mộ, sửa mộ hay dời mộ, là một trong những nghi lễ quan trọng trong tín ngưỡng tâm linh của người Việt Nam.

Theo quan niệm truyền thống, việc thực hiện lễ cải cát đúng cách và chu toàn sẽ mang lại sức khỏe, may mắn, thành công cho gia đình. Quan trọng hơn cả, nghi lễ này giúp người đã khuất được an nghỉ, linh hồn siêu thoát và yên ổn nơi cõi âm.

Quy trình thực hiện lễ cải cát

Lựa chọn thời gian:

Thời điểm tiến hành lễ cải táng phụ thuộc vào từng gia đình và hoàn cảnh cụ thể. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm truyền thống, khoảng thời gian tốt nhất là từ cuối mùa thu đến trước Đông Chí. Người Việt thường tránh làm lễ vào đầu năm hay sau Đông Chí vì không phù hợp về mặt phong thủy. Theo phong tục, lễ cải táng thường được thực hiện sau 3 năm kể từ khi hung táng, thời điểm con cháu mãn tang và vong linh đã an định.

Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, do ảnh hưởng của điều kiện khí hậu và hóa chất trong đất, hiện tượng hài cốt chưa phân hủy sau 3 năm xảy ra khá phổ biến. Vì vậy, nhiều gia đình lựa chọn kéo dài thời gian cải táng từ 4 đến 5 năm để đảm bảo hài cốt đã phân hủy hoàn toàn.

Năm cải táng cần được chọn kỹ càng dựa trên tuổi của vong linh và trưởng nam trong gia đình. Nếu trưởng nam không hợp tuổi, có thể xem tuổi của thứ nam hoặc người chủ trì.

Tìm huyệt cát:

Huyệt cát là nơi hội tụ đầy đủ các yếu tố phong thủy tốt lành, mang lại sự bình an và phúc đức cho cả người đã khuất và con cháu.

Một số gia đình không cầu kỳ, chỉ chọn ngày thuận lợi rồi thực hiện đơn giản bằng cách rửa sạch hài cốt, sắp xếp gọn gàng vào tiểu và di dời đến nơi mới. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi người thực hiện phải có kinh nghiệm hoặc thuê người chuyên làm để đảm bảo an toàn và đúng quy trình.

Chọn ngày giờ:
Ngày giờ tiến hành lễ phải phù hợp với tuổi của người đã khuất và tuổi người chủ trì. Ngày tốt phải tránh xung khắc và mang ý nghĩa tốt lành cho việc sang cát.

Xây dựng và hoàn thiện mộ mới:

Việc xây mộ có thể chọn kiểu chìm, nổi hoặc công quan tùy thuộc vào mong muốn của gia đình. Sau khi hoàn thành, lễ tạ mộ sẽ được thực hiện để cầu siêu và cảm tạ Quan Thần Linh, hàn Long mạch.

Lễ chuyển linh vị:

Khi hoàn tất cải táng, linh vị của người đã khuất sẽ được chuyển về bàn thờ gia tiên tại nhà hoặc bàn thờ họ. Tùy phong tục vùng miền, có thể ghi tên, đặt ảnh hoặc linh vị lên bàn thờ.

Những nghi lễ, thủ tục trong lễ cải cát không chỉ thể hiện lòng thành kính với tổ tiên mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, giúp con cháu hướng về nguồn cội và tạo sự yên bình cho cả gia đình.

Những lưu ý khi cải táng

Quá trình cải táng đòi hỏi sự cẩn trọng và thành tâm. Nếu gia đình không có kinh nghiệm, nên nhờ người am hiểu phong thủy hoặc các bậc cao niên hướng dẫn. Đặc biệt, việc chọn ngày giờ, vị trí và hướng mộ cần được xem xét kỹ để đảm bảo mọi sự an lành cho cả người đã khuất và con cháu.

Văn khấn bốc mộ

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư phật mười phương.

– Con lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương

– Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân

– Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ tỷ

Hôm nay là ngày…. tháng …. năm ……., tại tỉnh……huyện……xã……thôn……..

Hiển khảo (hoặc tỷ)………………………………………mộ tiền

Than rằng: Thương xót cha (hay mẹ)xưa, vắng xa trần thế.

Thác về, sống gửi, đất ba thước phải vùi chôn.

Phách lạc hồn bay, hình trăm năm khó gìn để;

Lúc trước việc nhà bối rối, đặt để còn chưa hợp hướng phương.

Tới nay, tìm đất tốt lành, sửa sang lại, cầu an hình thể.

Rày thân: Phần mộ dời xong, lễ Ngu kính tế.

Hồn thiêng xin hưởng, nguyện cầu vĩnh viễn âm phần.

Phúc để di lưu, phù hộ vững bền miêu duệ.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Xin lưu ý: Theo phong tục trước và sau khi dời mộ phải khấn trình với Long mạch, Sơn thần và Thổ thần nơi cũ và nơi mới. Sau đây là văn khấn Long Mạch, Sơn thần và Thổ thần.

Văn khấn long mạch, sơn thần và thổ thần dịp bốc mộ, cài táng, sang cát

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư phật mười phương.

– Con kính lạy Đức Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

– Con kính lạy các ngài Long Mạch, Sơn Thần, Thổ địa, Thần linh cai quản trong xứ này.

Hôm nay là ngày……tháng…..năm……

Tín chủ (chúng) con là:……………………..

Ngụ tại………………………………………………

Nhân hôm nay ngày Cải Cát (dời mộ, sửa mộ) của…………… mộ phần tại………

Chúng con cùng toàn thể gia quyến tuân theo nghi lễ sắn sửa hương hoa lễ vật dâng lên án tọa Tôn thần cùng chư vị uy linh, kính cẩn tâu trình.

Kính cáo Sơn Thần, Thổ Thần, Long Mạch và các vị Thần linh, cúi xin chứng minh, phù hộ cho tòan gia chúng con an ninh khang thái, vạn sự tốt lành.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Lời Kết

Lễ cúng bốc mộ không chỉ là một nghi thức tâm linh quan trọng trong văn hóa truyền thống của người Việt, mà còn thể hiện lòng thành kính và tri ân đối với tổ tiên. Qua bài viết này, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về ý nghĩa, quy trình và những lưu ý khi thực hiện lễ cúng bốc mộ. Việc thực hiện đúng nghi thức không chỉ giúp các gia đình thể hiện lòng thành mà còn tạo ra một không gian thanh tịnh, giúp linh hồn tổ tiên được an nghỉ.